Choroba dwubiegunowa występuje u około 1% populacji, co oznacza, że około 1 na 100 osób doświadczy epizodu, który prawdopodobnie będzie wymagał stałej opieki. Choroba dotyka w równym stopniu mężczyzn jak i kobiety, zwykle zaczyna się w wieku około 20 lat.
Zaburzenie afektywne dwubiegunowe lub depresja maniakalna to zaburzenie zmian nastroju, charakteryzujące się doświadczaniem skrajnie „wysokich” nastrojów, czyli występowanie epizodów maniakalnych w których wpada się w skrajną euforię lub ekscytację lub doświadczaniem skrajnie „niskich” nastrojów, zwanych epizodami depresyjnymi, w których czujemy się smutni przez większość czasu, mamy zmniejszoną aktywność i trudno jest nam doświadczać przyjemności.
Warto pamiętać, że istnieją różny przebieg związany z zaburzeniem afektywno dwubiegunowym, inaczej choroba afektywna dwubiegunowa w skrócie CHAD. Depresja w przebiegu CHAD i mania mogą wahać się od łagodnego do ciężkiego przebiegu i wpływać na to, jak osoba doświadcza choroby.
Objawy choroby afektywnej dwubiegunowej CHAD
Epizody maniakalne. Mania jest skrajnym stanem nastroju, która cechuje się nieadekwatnie podwyższonym, euforycznym lub drażliwym nastrojem. Osoba w stanie manii może mieć mały kontakt z rzeczywistością, może podejmować ryzykowne decyzje, transakcje, nie biorąc pod uwagę konsekwencji.
Mania, hipomania – epizod maniakalny, epizod hipomaniakalny
Epizod maniakalny charakteryzuje się niekontrolowanym wzrostem nastroju, nadmiernym podnieceniem, uczuciem euforii lub nieodpowiedniej irytacji. Same objawy CHAD mogą różnić się w zależności od stopnia nasilenia.Najczęstrze objawy to:
Nieracjonalne pomysły: ludzie, którzy są w manii, często mogą doświadczać urojeń wielkościowych. Mogą pojawić się objawy psychotyczne są związane z nieadekwatnymi myślami w stosunku do świata i do ludzi. Osoby często czują, że posiadają wyjątkowe talenty, mają genialne pomysły.
Szybki przepływ myśli: ludzie, którzy popadają w manię, doświadczają zwiększonego tempa myślenia. Szybciej przechodzą od jednego przedmiotu do drugiego. Czasami myśli mogą stać się tak szybkie, że zaczynają tracić sens, przez co osoby najbliższe przestają rozumieć.
Drażliwość: z powodu szybkiego procesu myślowego łatwo wpadają w złość, gdy ludzie wydają się nie rozumieć ich pomysłów lub podzielać ich entuzjazmu dla jakiejś nowej wizji.
Zmniejszona potrzeba snu: jeden z najbardziej charakterystycznych objawów, osoba w manii ma dużo mniejszą potrzebę snu, ilość godzin spędzonych na sen drastycznie maleje, a senność nie jest odczuwana.
Zwiększony popęd seksualny: osoby, które popadają w manię, często doświadczają zwiększonego libido i mogą podejmować mniej przemyślane, decyzje dotyczące partnerów seksualnych.
Hipomania jest bardziej umiarkowaną formą podwyższonego nastroju, nie wpływa w znaczący sposób na ocenę rzeczywistości. Może pojawiać się zwiększone pobudzenie, mniejsze zapotrzebowania na ilość snu, jednakże zachowane są pewne mechanizmy kontroli.
Depresja – epizod depresyjny
Depresja charakteryzuje się znacznie obniżonym nastrojem. Aby zdiagnozować depresję, istotny jest poziom nasilenie depresji istotny, czas jej trwania i obecność charakterystycznych objawów pozwalający odróżnić epizod depresji dużej od łagodniejszego epizodu depresji.
Objawy depresji
Nastrój: chory doświadcza utrzymującego się smutku, niepokoju, uczucia pustki. Osoby opisujące depresję jako przytłaczające uczucie smutku i beznadziejności. Mogą doświadczyć utraty przyjemności w czynnościach życia codziennego, z którego kiedyś czerpali wiele przyjemności.
Słaby lub zakłócony sen: osoba chora często doświadcza zaburzeń snu, co może być spowodowane zwiększonym niepokojem. Trudno jest wówczas zasnąć lub łatwo budzić się w nocy. Osoby borykające się z bezsennością martwiąc się o wydarzenia dnia codziennego, związane z przyszłością bądź wracają myślami do przeszłości i swoich trudnych wydarzeń.
Zmniejszone zainteresowanie: osoba w depresji stopniowo traci zainteresowanie różnymi aktywnościami, szczególnie związane z relacjami społecznymi i sferą przyjemności.
Słaba koncentracja: myślenie może ulec spowolnieniu, a osoba może mieć trudności z podejmowaniem decyzji. Trudności z koncentracją mogą dotyczyć nawet codziennych zadań, takich jak zakupy.
Myśli samobójcze lub próby samobójcze: kiedy osoba w depresji czuję się skrajnie przytłoczona swoimi negatywnymi uczuciami , może mieć myśli o zakończeniu swojego życia lub mieć plany związane z popełnieniem samobójstwa.
Jak rozpoznać chorobę CHAD?
Jeśli wydaje ci się, że ty lub któryś CHAD, weź pod uwagę kilka najważniejszych cech.
- Epizody maniakalne: Osoba z CHAD może przejawiać wyraźne epizody maniakalne, które charakteryzują się nadmiernym podnieceniem, nadmierną aktywnością i wysokim poziomem energii. Mogą być bardzo rozmowni, mają poczucie euforii, nadmierną pewność siebie, rozproszenie myśli oraz skłonność do podejmowania ryzykownych działań.
- Epizody depresyjne. Osoba z CHAD doświadcza również epizodów depresyjnych, które są przeciwieństwem manii. Epizody depresyjne charakteryzują się głębokim smutkiem, utratą zainteresowań, zmęczeniem, utratą energii, trudnościami w koncentracji, uczuciem beznadziejności oraz myślami samobójczymi.
- Zmienność nastroju. CHAD objawia się częstą zmiennością nastroju. Osoba z tą chorobą może doświadczać szybkich zmian między stanami manii a depresji. Te zmiany mogą być nieprzewidywalne i występować w różnym czasie.
- Trudności w funkcjonowaniu społecznym i zawodowym. CHAD może znacznie wpływać na zdolność osoby do normalnego funkcjonowania w życiu codziennym. Może prowadzić do trudności w utrzymaniu relacji społecznych, pracy, nauki lub innych dziedzinach życia.
Jak rozpoznać chorobę afektywną dwubiegunową – rodzaje CHAD
Choroba afektywna dwubiegunowa CHAD typu 1 – epizody depresyjne (wyższa okresowość) oddzielone są co najmniej jednym lub kilkoma epizodami manii. Wielu lekarzy określa chorobę afektywną dwubiegunową typu I jako chorobę nawracającą i ustępującą, w której objawy pojawiają się i znikają. Dlatego ważne jest, aby zapewnić kontynuację leczenia, nawet jeśli objawy już nie występują, aby zapobiec nawrotowi epizodu.
Choroba afektywna dwubiegunowa CHAD typu 2 – epizody depresyjne (zwykle jeszcze częstsze niż w II typie tej choroby) rozdzielone są jednym lub kilkoma epizodami hipomanii. Zaburzenie dwubiegunowe typu 2 charakteryzuje się występowaniem pełnowymiarowych epizodów depresji i epizodów hipomanii (tj. z łagodnymi objawami maniakalnymi), które prawie nigdy nie przekształciły się w pełnowymiarową manię.
Cyklotymia charakteryzuje się częstymi, krótkimi okresami łagodnych objawów depresyjnych i hipomanii, zmieszanych z krótkimi okresami normalnego nastroju. Chociaż pacjent z zaburzeniem cyklotymicznym nie doświadcza poważnej depresji ani manii, istnieje ryzyko rozwinięcia się zaburzenie afektywne dwubiegunowego typu I lub II.
Epizody mieszane – epizod choroby charakteryzuje się występowaniem objawów zarówno depresyjnych i maniakalnych prawie codziennie przez pewien czas. Osoba doświadcza szybko zmieniających się nastrojów tzw. zmiana faz, np. drażliwości, euforii, smutku, może wystąpić bezsenność, pobudzenie, halucynacje i urojenia, myśli samobójcze itp.
Czym jest choroba afektywno dwubiegunowa ?
Choroba afektywna dwubiegunowa, nazywana także zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym lub po prostu dwubiegunowym zaburzeniem afektywnym, to przewlekłe zaburzenie psychiczne, które charakteryzuje się występowaniem epizodów maniakalnych (okresów podwyższonego nastroju) oraz epizodów depresyjnych (okresów obniżonego nastroju). Jest to jedno z najpoważniejszych zaburzeń afektywnych, które może znacznie wpłynąć na funkcjonowanie pacjenta w codziennym życiu. Choroba afektywna dwubiegunowa jest traktowana jako stan przewlekły i wymaga profesjonalnej diagnozy i leczenia psychiatrycznego. Leczenie może obejmować terapię farmakologiczną, taką jak stabilizatory nastroju (np. lit, leki przeciwdrgawkowe), leki przeciwdepresyjne, a także terapię psychologiczną, taką jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia rodzinna. Ważna jest profilaktyka m.in. zarządzanie stresem, zdrowy styl życia, regularna opieka psychiatryczna oraz współpraca z profesjonalistami medycznymi w celu zarządzania objawami i poprawy jakości życia pacjenta.
Diagnoza choroby afektywnej dwubiegunowej
Prawidłowe rozpoznanie choroby może pomóc w rozpoczęciu procesu leczenia, aby zacząć lepiej radzić sobie z chorobą. W związku z tym niezbędna jest właściwa i dokładna diagnoza. Pamiętaj test na zaburzenia afektywno dwubiegunowe wykonane w Internecie nie rozwiąże sprawy.
Pamiętaj, tylko lekarz może diagnozować pierwszy epizod manii lub hipomanii u pacjenta.Podczas diagnozy pierwszego epizodu manii lub hipomanii lekarz zwraca uwagę na charakterystyczne objawy. Objawy hipomanii mogą być podobne do objawów manii. W przypadku pacjentów z objawami podobnymi do manii może być konieczne przeprowadzenie diagnozy, w celu ustalenia ostatecznej diagnozy.
Diagnoza wykluczająca
Jak w przypadku wszystkich innych zaburzeń psychicznych nie należ mylić depresji lub manii, które wywołane są stanem ogólnoustrojowym, jego leczeniem, bądź skutkami ubocznymi nadużywania substancji psychoaktywnych.
- Stany ogólnoustrojowe , które mogą wywołać zbliżone skutki do depresji to: choroba układu nerwowego, choroba Parkinsona, udary, niedobory witamin, niedoczynność tarczycy, zapalenie wątroby, nowotwór.
- Substancje psychoaktywne wywołujące podobne objawy do manii to: alkohol, amfetamina, kokaina, opioidy.
- Leki, którą mogą wpłynąć na pojawienie się objawów ubocznych w postaci manii to leki przeciwnadciśnieniowe, leki nasercowe, środki przeciwbólowe.
Warto dodać, że zdarzają się przypadki podwójnego rozpoznania, w których osoba dotknięta tą chorobą cierpiąca na zaburzenia dwubiegunowe, dodatkowo nadużywa substancji psychoaktywnych.
Diagnoza wykluczająca
Jak w przypadku wszystkich innych zaburzeń psychicznych nie należ mylić depresji lub manii, które wywołane są stanem ogólnoustrojowym, jego leczeniem, bądź skutkami ubocznymi nadużywania substancji psychoaktywnych.
- Stany ogólnoustrojowe, które mogą wywołać zbliżone skutki do depresji to: choroba układu nerwowego, choroba Parkinsona, udary, niedobory witamin, niedoczynność tarczycy, zapalenie wątroby, nowotwór.
- Substancje psychoaktywne wywołujące podobne objawy do manii to: alkohol, amfetamina, kokaina, opioidy.
- Leki, którą mogą wpłynąć na pojawienie się objawów ubocznych w postaci manii to leki na nadciśnienie, leki na serce, środki przeciwbólowe.
Warto dodać, że zdarzają się przypadki podwójnego rozpoznania, w których osoba cierpiąca na zaburzenia dwubiegunowe dodatkowo nadużywa substancji psychoaktywnych.
Borderline a zaburzenia afektywno dwubiegunowe
Choroba afektywna dwubiegunowa (CHAD) a zaburzenie osobowości borderline (BPD) to dwie odrębne i różniące się od siebie kategorie. Oto kilka kluczowych różnic między nimi.
- Natura zaburzeń. CHAD jest zaburzeniem nastroju, podczas gdy BPD jest zaburzeniem osobowości. Diagnoza CHAD skupia się na epizodach maniakalnych i depresyjnych, podczas gdy BPD dotyczy szerokiej gamy objawów emocjonalnych, interpersonalnych i behawioralnych.
- Zmienność nastroju. W przebiegu CHAD charakterystyczne są epizody maniakalne i depresyjne, które mogą występować cyklicznie. Z kolei BPD cechuje się nagłą i intensywną zmiennością nastroju, zwykle w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne.
- Relacje interpersonalne. Osoby z BPD często mają trudności w utrzymywaniu stabilnych i zdrowych relacji interpersonalnych. Często odczuwają silny strach przed odrzuceniem i mają trudności w regulowaniu emocji w związkach. W CHAD trudności z relacjami interpersonalnymi mogą występować podczas epizodów maniakalnych lub depresyjnych, ale nie są one podstawowym objawem choroby.
- Samookaleczenia i impulsywność. Osoby z BPD często wykazują impulsywne zachowania, takie jak samookaleczenia, próby samobójcze, niebezpieczne nawyki żywieniowe, nadużywanie substancji itp. W CHAD impulsywność może występować w epizodach maniakalnych, ale nie jest charakterystyczna dla całej choroby.
- Leczenie. Leczenie zaburzeń afektywno dwubiegunowych skupia się w głównej mierze na farmakoterapii, takiej jak stosowanie stabilizatorów nastroju, antydepresantów i leków przeciwpsychotycznych. Terapia poznawczo-behawioralna jest równolegle wprowadzana w proces leczenia. W przypadku BPD, terapia schematów, terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) jest często zalecana jako główna forma leczenia, choć farmakoterapia również może być stosowana w celu łagodzenia niektórych objawów.
Przyczyny choroby dwubiegunowej
Nie zidentyfikowano jednego konkretnego czynnika, powodującego chorobę afektywną dwubiegunową. Istnieje wiele czynników, które wchodzą ze sobą w interakcje, które mogą przyczynić się do rozwoju tego zaburzenia u niektórych osób. Wszystkie te czynniki oddziaływają na siebie, aby wywołać początek tej choroby.
Przyjrzymy się trzem kluczowym czynnikom: podatności genetycznej, podatności biologicznej i stresowi życiowemu.
Choroba afektywna dwubiegunowa to zaburzenie, które ma tendencję do występowania w rodzinach. Krewni pierwszego stopnia osób z chorobą afektywną dwubiegunową mają zwiększone ryzyko wystąpienia choroby afektywnej dwubiegunowej. Dzieci pacjentów z chorobą dwubiegunową są narażone na 8% większe ryzyko zachorowania w porównaniu z całą populacją. Dzieci pacjentów z dwubiegunowością są również narażone na zwiększone ryzyko (12%) zachorowania na depresję jednobiegunową (tj. tylko depresję, bez manii). Chociaż wyniki te wskazują , że w pewnym stopniu zaburzenie jest dziedziczone, nie musi być to czynnik wystarczający do pojawienia się choroby.
Stresujące wydarzenia lub okoliczności w życiu danej osoby, takie jak konflikty rodzinne, trudności w zatrudnieniu, żałoba, a nawet wydarzenia przełomowe (tj. ślub, posiadanie dzieci, przeprowadzka) mogą nakładać na tę osobę dodatkowe wymagania, które zmieniają sytuację życiową osoby.
Występowanie spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej można zatem wyjaśnić jako interakcję trzech powyższych czynników. Osoba, która jest genetycznie i/lub biologicznie wrażliwa, niekoniecznie musi rozwinąć chorobę afektywną dwubiegunową. Na te podatności wpływa sposób, w jaki osoba radzi sobie ze stresorami w swoim codziennym życiu. Na przykład osoba, u której w rodzinie występowała cukrzyca, może nie zachorować na cukrzycę jeśli jest uważna w stosowaniu swojej diety, ogranicza cukier i ma wystarczająco dużo ruchu.
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej
Fazy leczenia
Leczenie choroby afektywnej dwubiegunowej obejmuje zwykle trzy etapy. Najważniejszym celem, jeśli doświadcza się epizodu maniakalnego lub hipomaniakalnego albo ciężkiej depresji jest próba przejęcia kontroli nad objawami i ostatecznie eliminacja objawów. Najważniejsze, aby osoba cierpiąca na ChAD mogła powrócić do normalnego poziomu codziennego funkcjonowania. Czas trwania tej ostrej fazy leczenia może trwać od 6 tygodni do 6 miesięcy. W leczeniu kontynuacyjnym głównym celem jest utrzymanie stanu bezobjawowego poprzez zapobieganie nawrotom.
Trzecia faza to faza podtrzymywania jest niezbędna dla wszystkich pacjentów, u których występuje choroba afektywna dwubiegunową. Metody leczenia CHAD podtrzymującego jest zapobieganie nawrotom, to znaczy zapobieganie występowaniu nowych epizodów depresyjnych i maniakalnych. W przypadku pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową, podobnie jak w przypadku innych schorzeń, takich jak cukrzyca lub nadciśnienie, systematyczne leczenie podtrzymujące może trwać 5 lat, 10 lat lub całe życie.
Farmakoterapia
Uznanym standardowym leczeniem choroby afektywnej dwubiegunowej są leki, które skupiają się na kontrolowaniu lub eliminowaniu objawów a następnie utrzymaniu stanu bezobjawowego.
Skuteczne stosowanie leków wymaga ścisłej współpracy z lekarzem i odpowiedni dobór leków. Psychiatra w odpowiedni sposób dobierze i leki i będzie regularnie monitorować stan chorego. Niektórzy pacjenci mogą dobrze reagować i odczuwać niewiele skutków ubocznych przy jednym typie leków, podczas gdy inni mogą lepiej radzić sobie z innym. Dlatego podczas przyjmowania leków ważne jest, aby regularnie sprawdzać ich działanie i skonsultować się z lekarzem.
Rodzaje leków:
Stabilizatory nastroju
Stabilizator nastroju to lek stosowany w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia kolejnych epizodów manii lub depresji. Są to środki pierwszego rzutu w chorobie afektywnej dwubiegunowej. W zależności od objawów towarzyszących temu zaburzeniu można również stosować leki przeciwdepresyjne lub przeciwpsychotyczne. Stabilizator nastroju podaje się osobie jako lek podtrzymujący, ponieważ reguluje wahania nastroju, ale nie usuwa przyczyny. Dobre samopoczucie nie oznacza, że można przestać brać leki stabilizujące nastrój.
Popularnymi stabilizatorami nastroju są: węglan litu, karbamazepina i walproinian sodu.
Leki antydepresyjne
Leki przeciwdepresyjne można również stosować w połączeniu ze stabilizatorami nastroju w fazie ostrej, kontynuacji i/lub podtrzymania leczenia medycznego. Nie ma jednego konkretnego leku przeciwdepresyjnego, który byłby skuteczniejszy od innego w chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Popularnymi lekami antydepresyjnymi są: selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) takie jak fluoksetyna, paroksetyna, sertralina
- Trójpierścieniowe – imipramina, amitryptylina, dezypramina,
- Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) – fenelzyna
Leki przeciwpsychotyczne
Leki przeciwpsychotyczne można również stosować zarówno w ostrej fazie choroby, jak i czasami jako leczenie długoterminowe. Powszechne środki przeciwpsychotyczne obejmują haloperidol, chlorpromazynę, tiorydazynę, risperidon i olanzapinę.
Innym często stosowanym lekiem jest klonazepam, zaliczany do benzodiazepin. Jest stosowany jako dodatek z innymi lekami, aby pomóc w wywołaniu snu, zmniejszeniu pobudzenia psychomotorycznego oraz spowolnieniu gonitwy myśli
Terapia poznawczo-behawioralna
Wyniki badań wykazują, że terapia poznawczo-behawioralna w chorobie afektywnej dwubiegunowej skutecznie pomaga radzić sobie z objawami oraz lepiej je kontrolować. Terapia poznawczo-behawioralna może odgrywać istotną rolę w edukacji pacjentów afektywnych dwubiegunowych o ich zaburzeniach (psychoedukacja ma kluczowe zadanie) i wspiera oraz radzeniu sobie z trudnościami adaptacyjnymi. Praca w nurcie poznawczym sprzyja rozwojowi umiejętności, związanych z aktywny rozwiązywaniem problemów, uczy pacjentów monitorowania i regulowania własnych myśli, nastrojów, zachowań.
Ważne, aby pamiętać, że w przypadku pacjentów chorujących na zaburzenia afektywne dwubiegunowe terapia nie może być jedynym działaniem i nie może zastępować farmakoterapii
Choroba afektywna dwubiegunowa jak z nią żyć ?
Co może pomóc w zapobieganiu epizodów depresji i manii?
Badania wykazały, że bycie świadomym wczesnych sygnałów ostrzegawczych, monitorowanie ich, posiadanie planu wczesnej interwencji, a następnie działanie zgodnie z tym planem, gdy zajdzie taka potrzeba, może okazać się bardzo pomocne. Jeżeli chory wcześnie wykryje zbliżający się epizod, może umożliwić to wczesną interwencję i zapobiec fali problemów. Aby móc wykryć nadchodzący epizod trzeba nauczyć się rozpoznawać indywidualne wczesne oznaki i charakterystyczny symptom choroby. Aby rozpoznać swoje wczesne objawy manii lub depresji, warto zadać sobie pytania:
Jaka jestem, gdy mój nastrój jest umiarkowanie podwyższony i umiarkowanie podwyższony?
Jaka jestem, kiedy mam lekką i umiarkowaną depresję?
Jaka jestem, kiedy doświadczam hipomanii lub manii
Jakie są moje pierwsze objawy choroby dwubiegunowej
Jakie sytuacje, czynniki w przeszłości wywoływały u mnie zaburzenia nastroju?
Czy będę w stanie rozpoznać te objawy, gdy następnym razem ich doświadczę?
Czynniki ochronne i ryzyka
Warto pamiętać o własnych czynnikach ochronnych i tych potencjalnie ryzykownych. Czynnik ryzyka to te, które zwiększają szanse na zachorowanie osoby, czyli mogą nasilić objawy i leczenie. Przykładami czynników ryzyka są: słabe lub nieprzystosowane strategie radzenia sobie, używanie alkoholu lub narkotyków, chwiejne relacje, niestabilna praca, konflikty interpersonalne, stresujące wydarzenia itp. Jeśli czynniki ryzyka przeważają nad czynnikami ochronnymi, to zwiększa się ryzyko nawrotów choroby, wówczas remisja może pojawić się bardzo szybko.
Z drugiej strony czynniki ochronne to takie, które pomagają uchronić osobę przed zachorowaniem i zwiększać okres remisji choroby. Czynniki ochronne obejmują dobre strategie radzenia sobie, dobrą sieć wsparcia społecznego, skuteczne umiejętności komunikacji, rozwiązywania problemów itp. Pamiętaj, że psychoterapia online jest ważnym czynnikiem chroniącym, poprawiającym dobrostan psychologiczny i zdrowie psychiczne.
O czym jeszcze warto pamiętać?
- Trzymaj się zrównoważonej rutyny i stylu życia
Chaotyczny styl życia może sam w sobie sprzyjać stresów i chwiejności, wobec tego warto zadbać o ustrukturyzowaną rutynę i zrównoważony styl życia. Pamiętaj o utrzymywaniu dobrych nawyków żywieniowych, snu, ćwiczenia oraz aktywności społecznej i zabawie.
- Stwórz dobrą sieć wsparcia społecznego
Jak pomóc osobie z depresją? Dobrze jest znaleźć osoby, z kim można usiąść, szczerze porozmawiać i usłyszeć słowa wsparcia. Nie mówimy tu o sesjach psychoterapii ale raczej o możliwości porozmawiania o wszystkim, co dzieje się w Twoim życiu oraz po prostu posłuchania kogoś drugiego. Życie z chorobą jest trudnym doświadczeniem. Często problemy wydają się większe w pojedynkę. Samo doświadczenie mówienia może pomóc spojrzeć na to z innej perspektywy. Podczas spotkań towarzyskich często występuje po prostu miła i zabawna atmosfera, która w naturalny sposób może poprawić Twój nastrój.
- Stwórz dobrą profesjonalną pomoc dla siebie
Znajdź lekarza, psychoterapeutę, któremu ufasz, porozmawiaj z nimi o swoich potrzebach i obawach. Dowiedz się jak najwięcej o swojej chorobie i przejmij aktywną postawę w walce przeciwko chorobie
- Spodziewaj się potknięć
Regresy, gorsze momenty mogą zdarzyć się w każdej chwili, staraj się nie wpaść w pułapkę przekonania, że „wrócisz do punktu wyjścia”, ponieważ to tylko pogarsza samopoczucie i nie służy poprawie. Wykorzystuj swoje umiejętności zdobyte na terapii, aby pomagać sobie w takich sytuacjach. Przydatne może być przypomnienie sobie, że większość ludzi ma „dni przestojów” lub dni, w których problemy życiowe są trudniejsze do pokonania – to przecież część naszego życia!
Jeśli doświadczasz tego typu problemów, umów się na wizytę z naszymi specjalistkami – terapia poznawczo-behawioralna
Literatura:
Monica Ramirez Basco „Zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Jak opanować wahania nastroju”.
Trisha Suppes, Elen B. Dennehy „Choroba afektywna dwubiegunowa”.
Monica Ramirez Basco , Rush John A „Zaburzenia afektywne dwubiegunowe. Terapia poznawczo-behawioralna”.
