napady lęku paniki

Czym jest atak paniki i jak sobie z nim radzić?

Table of contents

W tym artykule dowiesz się, czym jest atak paniki, poznasz przyczyny lęku, dowiesz się, jakie procesy uruchamiają jego powstanie, jak może pomóc terapeuta i w końcu, jak możesz sobie sama poradzić sobie z objawami.

Czym jest lęk i jak sobie z nim radzić?

Z pewnością słyszałaś już wiele razy o tym, czym jest lęk, jednak co dokładnie oznacza, gdy słyszysz, że ktoś lub Ty sama odczuwasz silny niepokój, który utrudnia codzienne funkcjonowanie? Niepokój to częsty problem, jakiego doświadczamy, odnosi się do braku pewności i poczucia bezpieczeństwa. Wszyscy od czasu do czasu martwią się o różne rzeczy, jak na przykład przygotowanie się do rozmowy o pracę, pierwsze spotkanie z rodziną partnera, czy zachowanie dziecka. Czyli lęk to emocja, w tym stanie często doświadczamy poczucia zagrożenia nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu, któremu towarzyszy wiele objawów pobudzenia psychicznego, ruchowego i autonomicznego. Trwa do momentu, aż zniknie źródło naszego niepokoju. Doświadczanie lęku może być potencjalnie dla Ciebie szkodliwe szczególnie gdy przeżywasz go w nadmiarze lub nieadekwatnie do bodźca, który go wywołuje. Lęk rozszerza się na coraz więcej obszarów, utrudniając nasze funkcjonowanie. Jeśli Twoje doświadczanie lęku ma wyniszczający wpływ na Twoje codzienne życie, to znak, że warto sięgnąć po pomoc. Objawy lęku wywołują poczucie niezadowolenia, braku kontroli i cierpienia. Przyjrzyjmy się przykładowi: „Jeśli nie dostane tej pracy – załamię się”. Takie negatywne przepowiadanie przyszłości, nazywane katastrofizacją ma swoją genezę w zniekształconym myśleniu i „pisaniu” negatywnych scenariuszy. Poczucie katastrofizmu często wyraża się poprzez zwrot: „Co będzie, jeśli …? Np. „Co będzie, jeśli, jadąc samochodem dostanę ataku serca, stracę kontrolę nad autem i spowoduję wypadek?”. Tego typu myśli bardzo nas przerażają, skupiamy na nich naszą całą uwagę, analizujemy je i opracowujemy różne strategie, aby je zwalczyć.

Zatem, gdy rozpoznasz u siebie objawy ataku lęku w obszarze:

  • poznawczym, myśli lękowe, np. „Tracę kontrolę.”, lękowe myśli o przyszłości: np. „To już koniec, nie wytrzymam.”, lękowe przekonania np. „Tylko słabi ludzie mogą się bać.”;.
  • fizycznym, gdy doświadczasz nadmiernej fizycznej aktywacji swojego ciała w odniesieniu do sytuacji, objawy fizyczne np. podwyższone tętno i szybkie bicie serca jako odpowiedź na wizję zakupów w centrum handlowym. Symptomy z tej kategorii objawów mogą być często mylone z przekonaniem o zbliżającym się ataku serca;.
  • zachowania, gdy zauważasz, że zaczynasz unikać lękowych sytuacji (np. kierowania samochodem), także sytuacji podobnej do tej bazowej, która powoduje lęk (np. ćwiczeń fizycznych), zabezpieczasz się na wszelki wypadek przed trudną dla Ciebie sytuacją (np. zawsze masz w dłoni telefon, na wszelki wypadek, aby zadzwonić po pomoc).

nocne napady paniki

Atak paniki – objawy

Istnieje wiele różnych zaburzeń lękowych. Jednym z najczęściej występujących jest zaburzenie lękowe z napadami paniki, pierwszy atak paniki, zazwyczaj rozpoczyna się w trzeciej dekadzie życia (Morrison, 2015).

Lęk napadowy charakteryzuje się nawracającymi niespodziewanymi atakami paniki, które nie ograniczają się do określonych bodźców lub sytuacji. Ataki paniki często to wyróżniające się epizody intensywnego lęku lub dyskomfortu rozpoczynające się nagle, osiągające maksymalne nasilenie w ciągu krótkiego czasu i trwające od kilku do kilkudziesięciu minut. Zdarza się, że napady paniki występują w określonych porach, bez wyraźnego powodu np. napady paniki w nocy. Ponadto, występowanie napadów paniki, charakteryzuje się uporczywą obawą o nawrót lub niepokojem, związanym z ryzykiem doświadczenia kolejnych napadów paniki oraz ich konsekwencji (np. utraty kontroli, czy odczuciu wystąpienia zawału serca). Osoba doświadczające lęku, boi się o swoje życie. Dodatkowo, w każdej chwili może znowu doświadczać ponownego przykrego doświadczenia, która zwiększa jej czujność i potęguje lęk. Czy napady paniki mogą powodować problemy z sercem? Odpowiedź brzmi nie, doświadczanie silnego lęku może skutkować bardzo nieprzyjemnym stanem i poczuciem braku kontroli. Jednakże nie doprowadza do poważnych konsekwencji natury medycznej. Oczywiście długotrwałe doświadczenie leków, wpływa ogólnie negatywnie na nasz dobrostan i nasz organizm.

To prowadzi do znacznego upośledzenia działania w sferze osobistej, rodzinnej, społecznej, edukacyjnej, zawodowej lub w innych ważnych obszarach funkcjonowania. Objawy te nie są przejawem innego stanu chorobowego i nie są spowodowane wpływem substancji lub leku na ośrodkowy układ nerwowy. Czego dokładnie może doświadczyć osoba, która zmaga się z niespodziewanymi atakami paniki? Odwołując się do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 lęk paniczny będzie się przejawiać objawami somatycznymi (objawy z ciała):

  • kołataniem serca lub przyspieszonego tętna,
  • poceniem się,
  • drżeniem ciała,
  • wrażeniem duszności,
  • ucisk w klatce piersiowej,
  • poczucie nierealności otoczenia, depersonalizacja, derealizacja
  • nudnoścami lub bólu brzucha,
  • uczucie zawrotów głowy, ból głowy
  • dreszczami lub uderzeń gorąca,
  • mrowieniem lub braku czucia w kończynach (tj. parestezje),
  • lękiem przed utratą kontroli lub obłędem
  • lęk przed lękiem, lęk antycypacyjny
  • lęk przed nieuchronną śmiercią (ICD 11, ver.2/2022).

Lęk paniczny z agorafobią

Rodzajem zaburzenia lękowego wyodrębnionym w ICD-11 lęk paniczny z agorafobią. Agorafobia charakteryzuje się wyraźnym i nadmiernym strachem lub niepokojem, który pojawia się w odpowiedzi na wiele sytuacji, z których ucieczka może być trudna lub pomoc może być niedostępna, takich jak korzystanie z transportu publicznego, przebywanie w tłumie, przebywanie samotnie poza domem (np. w sklepie np. stojąc w kolejce) (ICD-11, ver. 2/2022). W rezultacie nawracające ataki paniki mogą stać się normą. Osoby doświadczające paniki, często starają się sobie radzić poprzez unikanie – strategia walki i ucieczki, stawiając sobie mnóstwo ograniczeń, jak na przykład unikania miejsc, czy okoliczności, w jakich pojawił się napad paniki.

Przyczyny ataków paniki

Zaburzenie lękowe to najczęstszy problem ze zdrowiem psychicznym na świecie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)  wskazuje, że 1 na 14 osób cierpi z powodu zaburzenia lękowego (Tracz-Dral, 2019). Jeśli więc doświadczasz tego problemu – nie jesteś sama. Zaburzenie lękowe częściej pojawiają się u kobiet i są na pierwszym miejscu w kategorii problemów ze zdrowiem psychicznym, u mężczyzn ustępują pierwsze miejsce uzależnieniom. Badania dowodzą, że te różnica między kobietami a mężczyznami może wynikać z roli jaką pełnią żeńskie hormony płciowe, cykle miesiączkowe, inne różnice fizjologiczne jak i odmienności w budowie struktur mózgu odpowiedzialnych za powstawanie lęku (Jalnapurkar, 2018).

Do przyczyn lęku panicznego i czynników ryzyka można zaliczyć:

  • wcześniejsze występowanie zaburzenia w rodzinie,
  • poważny stres życiowy,
  • poważne zmiany w Twoim życiu, takie jak rozwód lub narodziny dziecka (Milne, 2020).

jak wygladaja napady paniki

Napad paniki-mechanizmy powstania

Istnieje kilka modeli, za pomocą których można zdiagnozować powstawanie  i utrzymywanie się zaburzenia z napadami paniki. Model zaproponowany przez Clarka  (1986) jest jednym z najbardziej przydatnych modeli opisującym objawy i leczenie tego występującego problemu. W jego sercu znajduje się założenie, że do napadów paniki prowadzi pewna sekwencja zdarzeń, które pojawiają się nagle. Same napady wynikają z „błędnej, katastroficznej” interpretacji doznań fizycznych i psychicznych (np. zawroty głowy prowadza do omdlenia, czy przyspieszone bicie serca do zawału). Ponieważ sekwencja ta ma charakter kołowy, model ten stał się sławny pod nazwą „model błędnego koła”. Błędne koło, którego kulminacją jest napad paniki, składa się z sekwencji myśli, emocji i doznań, które może się rozpocząć od każdego z elementów. Te pierwsze mają swoją genezę w pewnych wyobrażeniach na temat nas samych, innych, ludzi i świata. Są one tak głębokie, że mogą być nieświadome i nie artykułujemy ich nawet dla siebie. Przyjmujemy te prawdy jako oczywiste, absolutne są kluczowe. Mogą się uruchamiać w stanie obniżonego nastroju bądź być aktywne przez większość czasu. Gdy tak się stanie osoba interpretuje przez ten pryzmat aktualne sytuacje, które przeżywa, nawet gdy, z racjonalnego punktu widzenia, dana interpretacja może być w sposób oczywisty nieprawomocna. Lęk paniczny nasila objawy somatyczne, które nadinterpretujemy np. “na pewno to zawał”, “już umrę”. Osoba skupia się jedynie na informacjach potwierdzających prawdziwość kluczowego przekonania, pomijając informacje z nim sprzeczne (Beck, 2012).

Natomiast, gdy już dojdzie do lęku panicznego, trzy inne czynniki wpływają na jego podtrzymanie: wybiórcze kierowanie uwagi na objawy somatyczne, doraźne zachowania zabezpieczające oraz unikanie (Wells, 2010).

poznawczy model paniki

 

Rysunek 1. Poznawczy model paniki opracowany przez Clarka (Wells, 2010).

Zobaczmy to na przykładzie Pani Ani, która opowiada:

„Byłam akurat w autobusie, jechałam do pracy, jak codziennie, pozostawiałam wzrok na szybie naprzeciwko mnie, kiedy uświadomiłam sobie, że wewnątrz jest pełno ludzi, a okno jest zamknięte, poczułam zagrożenie.  Oczywiście, wiem o tym od dawna, że w tym autobusie bywa tłoczno, już nie raz nim jeździłam, tą samą trasą, jednak ogarnął mnie lek. To był bardziej taki irracjonalny strach przed tym, że zemdleję, czułam ludzi niemal napierających na mnie i coraz mniejszą ilość powietrza jaka mi zostaje. To było okropne. Czułam, że jest go coraz mniej i z minuty na minutę coraz ciężej mi się oddychało,  sama nie wiem dlaczego. Zaczęłam bardzo panikować, bardzo szybko oddychać, trzymałam się mocno uchwytu do trzymania, nie mogłam nic zrobić, bo to mnie bardzo wystraszyło. Musiałam wyjść na najbliższym przystanku ale nadal się nie uspokoiłam, bardzo się bałam, to uczucie braku powietrza mi towarzyszyło jeszcze jakiś czas. Nie wiem kiedy mi to przeszło, nie pamiętam teraz.”

Pani Ania podróżowała autobusem, zatrzymała wzrok na szybie i poczuła zagrożenie będąc w tej sytuacji.

błędne koła lęku

Rysunek 2. Poznawczy model paniki, na przykładzie Pani Ani. Opracowanie własne.

Pacjenci doświadczający napadów paniki rozwijają różne zachowania zabezpieczające, które są rezultatem oceny zagrożenia. Jest to klasyczny, psychologiczny mechanizm. Bazują one na stosowaniu uników, odciąganiu uwagi, podejmowaniu niechcianych decyzji, wycofywaniu się z życia publicznego , kamuflażu, analizowaniu każdej sytuacji mających na celu „pozbycie się” niechcianych emocji, doznań i myśli. Częste zachowanie zabezpieczające, jakim jest ucieczka, to konsekwencja przekonań dotyczących siebie i otaczającej rzeczywistości. Inne zachowania zabezpieczające, jak na przykład chodzenie wzdłuż ścian, opieranie się o coś są widoczne u osób, które uczucie „miękkich nóg” interpretują jako zbliżający się upadek. Natomiast ci, którzy płytki oddech odbierają jako oznakę duszenia, mogą coraz głębiej i szybciej oddychać, doprowadzając się do objawów hiperwentylacji. Często podczas ataku paniki możesz oddychać za szybko, tak było w przypadku Pani Ani. Przyspieszony i pogłębiony oddech, spowodowany sytuacją lękową, a więc hiperwentylacja, spowodował zmniejszone stężenie dwutlenku węgla w organizmie, co sprawiło, że organizm Pani Ani przeszedł w stan zwiększonej gotowości i mobilizacji.  Zachowania zabezpieczające podtrzymują lęk paniczny na dwa sposoby. Przede wszystkim uniemożliwiają podważenie wiary w błędne interpretacje i uznanie, że niewystąpienie katastrofy to wynik zastosowania zachowania zabezpieczającego. Pani Ania myślała, że zaraz zemdleje, więc coraz szybciej oddychała. Po drugie, niektóre z tych zachowań mogą zaostrzać objawy somatyczne, co z kolei wpływa na wzrost wiary w wystąpienie katastrofy (Wojtas, 2010). Pani Ania im bardziej ściskała poręcz, tym bardziej miała spocone ręce, tym bardziej wierzyła, że zaraz zemdleje.

jak leczyć paniczny lęk

Leczenie ataków paniki

Jak przebiega leczenie ataków paniki? Zalecany nurt terapeutyczne, skuteczny w leczeniu tego typu trudności to oddziaływania poznawczo-behawioralne.  Terapia poznawczo-behawioralna lęku panicznego, oparta na opisanym wyżej modelu Clarka, stanowi połączenie technik poznawczych i behawioralnych, których celem jest pomoc w zrozumieniu oraz zmodyfikowaniu zniekształconych, oraz dysfunkcjonalnych myśli i przekonań związanych z lękiem. Terapia poznawczo-behawioralna jest jedną z najskuteczniejszych form leczenia ataków paniki.

Terapia lęku panicznego obejmuje około 10–15 sesji odbywających się średnio raz w tygodniu. Na początku procesu terapeutycznego oprócz postawienia diagnozy, terapeuta edukuje na temat tego, czym jest terapia poznawcza, jaka jest rola osoby w leczeniu, czym jest lęk, jakie są jego przyczyny, dlaczego występuje, czym się objawia i/lub jakie elementy wpływają na jego podtrzymywanie. Ponadto terapeuta stara się przedstawić podstawowe założenia terapii poznawczo-behawioralnej, a mianowicie zależność pomiędzy myślami, emocjami oraz zachowaniami. Pomocne na tym etapie jest wykorzystanie lektury (biblioterapii), która pomoże w bardziej bezpieczny sposób doświadczać ataków paniki.

Kolejnym zadaniem terapii jest wspólna analiza ostatniego napadu lękowego z uwzględnieniem towarzyszących doznań somatycznych, reakcji emocjonalnych oraz błędnych interpretacji tych doznań. Terapeuta konstruuje specyficzną wersję błędnego koła (tak jak w przypadku Pani Ani).

Następnie identyfikuje się i włącza w model następujące, typowe dla danej osoby elementy: czynniki wyzwalające nieoczekiwane ataki, zachowania zabezpieczające i unikanie. Pomocne może być zastosowanie dzienników napadów paniki, które powinny być prowadzone codziennie w ramach pracy osobistej. Po wspólnym opracowaniu modelu poznawczego napadu paniki stopniowo za pomocą technik werbalnych oraz eksperymentów behawioralnych weryfikuje się katastroficzny sposób myślenia (Wojas, 2010). Terapeuta może wykorzystać eksperymenty psychoedukacyjne, np. oparte na skojarzeniach parami, a ich celem będzie obserwacja jak myślenie wpływa na lęk i towarzyszące doznania somatyczne. Innymi metodami pracy może być technika  reatrybucji poznawczej, której celem jest poszukiwanie dowodów słuszności sądu, dokładne zrozumienie domniemanej katastrofy, jak i dowodów, na których opiera się ta interpretacja. Kolejno można wprowadzić do programu terapii eksperymenty behawioralne, które mogą pomóc w podważeniu wiary w błędne interpretacje (Wells, 2010). Wprowadzają one aktywną indukcję panicznych doznań w warunkach bezpiecznej opieki terapeutycznej. Działania terapeutyczne pozwalają w skuteczny sposób leczyć napady paniki.

Równie ważnym elementem pracy jest koncentracja na odwróceniu unikania i redukcji zachowań zabezpieczających. Taki eksperyment ekspozycyjny może umożliwić przeżycie lęku i odkrycie, że nie doprowadza on do katastrofy. Przeprowadza się je w sposób zrównoważony, od najłatwiejszego do najtrudniejszego, z pełną zgodą i wsparciem dla osoby.

Ostatnie sesje w terapii poznawczo-behawioralnej poświęcone są na pracę nad profilaktyką nawrotów. Wspólnie ustala się „plan awaryjny” na wypadek nawracających napadów paniki. Po zakończonej terapii możesz stać się swoim własnym terapeutą.

Dobrą wiadomością jest fakt, że lęk paniczny można wyleczyć w stosunkowo szybkim czasie, dzięki oddziaływaniom terapeutycznym.

ćwiczenia na ataki paniki

Co zrobić jak atak paniki spotka kogoś z Twojego otoczenia, jak pomóc?

Jeżeli towarzyszysz osobie doświadczającej napadu paniki, zachęć ją do świadomego oddychania i przede wszystkim oddychaj spokojnie wraz z nią. Jeżeli to możliwe, połóż jej rękę na swojej klatce piersiowej, aby mogła „poczuć” Twój spokojny oddech i dzięki temu uspokoić własny. Mów przy tym spokojnym głosem np. „Czy mogę Cię dotknąć?”. Zapewnij drugą osobę, że wszystko jest w porządku i będziesz przy niej tak długo, jak będzie tego potrzebować. Wyrzuć jednak ze swojego słownika takie określenia, jak „nie dramatyzuj” czy „przestań panikować”.

  • Wspólnie postarajcie się nie przeciwstawić się atakowi paniki czy lęku. W momencie doświadczania napadu paniki naszą pierwszą reakcją jest próba jego opanowania.  Często doświadczając tego nieprzyjemnego stany, próbujemy szukać pomocy, co może wywołać poczucie, że dzieje się coś bardzo niebezpiecznego. Spróbuj tego nie robić, ponieważ im mniejsza kontrola nad sobą w lęku, tym łatwiejsze radzenie sobie z nim.
  • Jeżeli atak paniki dopiero się zaczyna lub osoba doświadczająca napadu jest w stanie względnie spokojnie zaczerpnąć powietrza, możesz pomóc także poprzez rozmowę. Zaangażuj osobę w rozmowę na dowolny temat, możesz też mówić do siebie.
  • Ćwiczenia na atak paniki. Wypróbuj technikę „5-4-3-2-1”, która polega na odwróceniu uwagi. Postaraj się odwrócić uwagę osoby w trakcie przeżywającą silne napięcie. Łagodnie poproś osobę, aby najpierw rozejrzała się i spróbowała nazwać pięć rzeczy, które widz wokół siebie. Następnie, wysłuchała nazwała cztery rzeczy, które słyszy. Później zwróciła uwagę na trzy rzeczy, których jest w stanie dotknąć. Kolejny etap to uruchomienie węchu – wskazała i nazwała dwa zapachy, które czuje. Ostatni krok to zaangażowanie smaku. W tym celu może napić się wody lub choćby poczuć smak własnych ust”.
  • Możesz poprosić osobę i wspólnie z nią liczyć na głos do dziesięciu. To łatwe zadanie, które jednocześnie wymaga jednak skupienia uwagi i odwrócenia od obezwładniającego lęku.
  • Jeśli, pomagasz, pamiętaj, że katastroficzne myśli „Co będzie, jeśli..” to przeczucia osoby, które nie muszą się sprawdzić. Spróbuj pracować nad tym, aby osoba, której pomagasz poczuła się bezpiecznie. Ćwiczenia oddechowe mogą wyregulować emocje. Relaks w wygodnym fotelu brzmi banalnie, ale jest skuteczny. Trzymając stopy wygodnie na podłodze, osoba powinna skupić się na powolnym wdechu i wydechu oraz na tym, jak się czuje (Bemis, 2022).
  • Zdarza się (choć bardzo rzadko), że atak paniki jest na tyle poważny, iż prowadzi do poważnych zdarzeń jak utrata przytomności. W takiej sytuacji należy jak najszybciej wezwać pogotowie.

Lęk paniczny- jak sobie z nim poradzić

Poniżej znajdują się wybrane koncepcje na własne drogi radzenia sobie z problemem.

  • Za nasz lęk i panikę w dużej mierze jest odpowiedzialne to, w jaki sposób rozmawiamy ze sobą. Kontynuowanie niewłaściwych dialogów wewnętrznych, opartych na wstydzie i stawianiu sobie zakazów może wzmagać problem i przedłużać odczuwanie lęku. Pani Ania z naszej historii często natrafiała na kluczowe przekonanie o własnej niekompetencji, interpretowała je w sposób negatywny i samokrytyczny. Tymczasem, możesz sobie poradzić  z lękiem panicznym, prowadząc właściwe rozmowy wewnętrzne. Dobrze zacząć jest od wykształcenia w sobie przekonania, że mamy prawo do odczuwania lęku.
  • Gdy dasz sobie prawo do odczuwania lęku panicznego, zmniejszysz wymagania, odpuścisz perfekcjonizm, poznasz świat relaksu. To stan świadomej utraty kontroli i porzucenia prób wali ze strachem. Każdy z nas jest w stanie nauczyć się jak odpoczywać. Formy odpoczynku mogą być bardzo indywidualne, musimy być dla siebie bardzo wyrozumiali, jeśli nie od razu uda się nam się w pełni odprężyć.
  • Oddychanie przeponowe może okazać się skuteczną metodą uspokajającą w przypadku zaburzenia paniki. Połóż się na podłodze, stopy trzymaj osobno. Połóż ręce (lub książkę) na brzuchu, bezpośrednio pod klatką piersiową. Oddychaj wolno, przez nos. Ręce (lub książka) przy każdym oddechu będą się podnosić, opadać, w miarę poruszania mięśni przepony. Wyobraź sobie, że wdychając powietrze, przemieszasz je od palców stóp do czubka głowy. Wypuszczając powietrze, zatrzymaj je na chwilkę, następnie wypuść, jednocześnie się rozluźniając. Poczuj, jak podłoga utrzymuje ciężar twojego ciała. Powtórz to ćwiczenie kilkakrotnie. Najbardziej odpowiednim momentem do zastosowanie tego ćwiczenia jest czas kiedy odpoczywasz, a nie kiedy panika osiąga swój szczyt. Po wykonaniu pewnej liczby ćwiczeń możesz zastosować technikę, gdy znajdziesz się w sytuacji wywołującej lek.
  • Zacznij pracować ze swoim ciałem. Jednym z bardziej sprawdzonych metod jest Trening Jacobsona jest to trening relaksacyjny, regulujący emocje w naszym ciele.
  • Odpowiedni sposób odżywiania jest niezbędny dla utrzymania dobrej kondycji psychicznej. Nie musisz stosować konkretnej diety, możesz jednak odkryć iż część produktów wzmacnia Twoje siły, a część wzmaga poczucie lęku. Tak jest w przypadku cukru. Kiedy stajemy się niespokojni, poziom cukru we krwi i tak rośnie, a więc każda dodatkowa dostarczona z pożywieniem jego porcja, potęguje odczuwany stres. Warto pamiętać, że kofeina niekorzystnie wpływa na samopoczucie osób doświadczających napadów paniki. Również alkohol a napady paniki maja niekorzystne oddziaływanie i mogą skutkować potęgowaniem lęków. Światowe wytyczne żywieniowe dotyczące zapobieganiu zalecają dietę śródziemnomorską, spożycie odpowiednich ilości kwasów tłuszczowych omega-3. Coraz częściej zalecana jest dieta bogata w błonnik, oparta głownie na produktach roślinnych,  bogatych w witaminę B (np. migdały, awokado) i magnez (np. orzechy, nasiona, szpinak)  oraz zastąpienie białego pieczywa i mąki produktami pełnoziarnistymi (Naidoo, 2019).

W lęku panicznym najważniejsze jest zaopiekowanie się sobą. Niezależnie, czy spróbujemy radzić sobie sami z objawami czy też skorzystamy z pomocy specjalistów.

Jeśli po przeczytaniu tego artykułu czujesz, że doświadczałaś „lęku przed lękiem”, czyli nieodwracalnych i nieoczekiwanych napadów lęku, po których uporczywie doświadczyłaś obawy o występnie kolejnego, to wierzę, że chcesz i wiesz jak  możesz sobie pomóc. Dobra wiadomość jest taka, że lęk paniczny dobrze się leczy a objawy ustępują stosunkowo szybko.

Jeśli zmagasz się z lękiem panicznym, umów wizytę – psychoterapia online.

 

Wpis gościnny:

mgr Iwona Izbicka

 

 

 

 

 

 

 

 

Literatura:

Beck J.S. (2012). Terapia poznawczo-behawioralna. WUJ

Bemis J., Barrada A. (2022). Pokonać leki i fobie. GWP. Sopot

ICD-11 (2022). https://icd.who.int/en

Jalnapurkar I., Allen M., Pigott T. (2018). Sex Differences in Anxiety Disorders: A Review. J Psychiatry Depress Anxiety 4: 012. DOI: 10.24966/PDA-0150/100012

Małyszczak K. (2013). Napady paniki – jak przerwać błędne koło. Psychiatria po Dyplomie Medical Tribune. www.podyplomie.pl/psychiatriapodyplomie

Milne R., Munro M. (2020). Symptoms and causes of anxiety, and its diagnosis and management. Nursing Times [online]; 116: 10, 18-22

Morrison J. (2015). DSM-5. Bez Tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, WUJ

Naidoo, U. (2019). Nutritional strategies to ease anxiety Harvard Health Publishing, https://www.health.harvard.edu/blog/nutritional-strategies-to-ease-anxiety-201604139441

NICE(2011).https://www.nice.org.uk/guidance/cg113/chapter/Recommendations#principles-of-care-for-people-with-panic-disorder

Locke A.B., Kirst N., Shultz C.G. (2015). Diagnosis and Management of Generalized Anxiety Disorder and Panic Disorder in Adults. American Family Physician. Volume 91, Number 9. https://www.aafp.org/afp/2015/0501/p617.html

Rector N.A., Bourdeau D., Kitchen K., Joseph-Massiah L. (2005). Anxiety disorders: an information guide: a guide for people with anxiety and their families. Centre for Addiction and Mental Health. www.camh.net

Tracz-Dral J. (2019). Zdrowie psychiczne w Unii Europejskiej. Opracowania Tematyczne. OT-674. Kancelaria Senatu. Warszawa

Wells A. (2010). Terapia poznawcza zaburzeń lekowych. Praktyczny podręcznik i przewodnik po terapii. WUJ

Wojtas A., Katarzyna Jakuszkowiak-Wojten K. (2010). Terapia lęku panicznego w ujęciu poznawczo-behawioralnym. Psychiatria 2010, tom 7, nr 6. Via Medica

4.9/5 - (7)
Facebook
Twitter
LinkedIn
Email

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

psychoterapia 1

Psychotherapy

Psychotherapeutic support
for women 

coaching biznesowy online

Coaching

Individual business coaching, career coaching and personal development for women

superwizja grupowa cbt

Supervision

In the process of supervision you become better at what you do in order to help your clients more effectively

Czym jest atak paniki i jak sobie z nim radzić? - O nas kw 400x400 - Nowe Widoki

Book a session
with a psychotherapist or couch

We know how to help effectively

We offer appointments in the office in Warsaw and online

We provide services in Polish and English

See also