Czym jest złość i jak ją wyrażać?
W ciągu swojego życia ludzie odczuwają wiele emocji – radość, smutek, wstyd, lęk lub wstręt. Niektóre z nich kojarzą się pozytywnie, inne za to odbierane są zdecydowanie negatywnie. Wśród tych drugich można umieścić złość. Kojarzona jest ona z destrukcją, z konfliktem i agresją. Jednak przeżywanie złości jest dla człowieka naturalne i nie powinno się jej tłumić lub udawać, że nas ona nie dotyczy. Istnieją bowiem sposoby na zdrowe przeżywanie uzasadnionej złości. Czym więc dokładnie jest, ta emocja, jak uwolnić złość i do czego jest ona ludziom potrzebna?
Co to jest złość?
Złość to jedna z podstawowych reakcji emocjonalnych towarzyszących człowiekowi. Często jej źródłem jest strach, czy duże wzburzenie. Może ona być odpowiedzią na przekroczenie czyichś granic osobistych, czy naruszenie dóbr drugiej osoby. Gdy odczuwamy tę emocję, to reaguje cały organizm. Zaczyna on działać intensywniej, krew krąży szybciej, pobudzając człowieka do konfrontacji ze źródłem wzburzenia. Następuje także podniesienie się poziomu hormonów, takich jak adrenalina czy kortyzol. Wszystko to jest naturalną dla człowieka reakcją. Złość informuje nas, że dzieje się coś niekorzystnego i powinniśmy zareagować. Z tego względu czasami warto zastanowić się, jakie sytuacje wywołują w Tobie złość? Dlaczego to zachowanie wywołuje taką reakcję? Pozwoli nam to zorientować się w tym, co powoduje złość i czym ona dla nas jest.
Dlaczego złość jest nam potrzebna?
Ważne jest, by mieć świadomość, że złość coś nam komunikuje, jest potrzebna i nie powinniśmy powstrzymywać przeżywania jej. Oczywiście powinno się to robić w konstruktywny sposób. Złość to zazwyczaj informacja od naszej podświadomości, że jakieś potrzeby nie zostały zaspokojone lub naruszono granice. Często nawet można nie zdawać sobie sprawy z ich istnienia, ale złość daje o nich znać. Jest ona, więc ostrzeżeniem od świadomości, że coś jest nie tak. Przygotowuję ona także organizm do obrony poprzez pobudzenie go. Jesteśmy pod wpływem złości gotowi do ataku lub ucieczki. Złość pozwala więc na podjęcie działania. Jej pojawienie się sprawia, że człowiek jest w stanie zareagować w sytuacji, która w jakiś sposób mu zagraża. Można więc powiedzieć, że złość motywuje nas do działania. Jest nam więc ona potrzebna, ponieważ jest dla organizmu systemem ostrzegania i obrony.
Jak rozładować złość ?
Wiemy już, że złość jest potrzebna. Jak, jednak radzić sobie z nią? Każdy powinien wiedzieć, jak wyrażać złość i dlaczego, to również jest nam potrzebne. Niestety nie jest to wiedza powszechna. Często za to spotkać się można z opinią, że wyrażanie złości i gniewu jest złe. Słyszą to zwłaszcza dzieci. Gdy są złe, rodzice upominają je, by zaczęły zachowywać się grzecznie. Spotkać się można nawet z takimi powiedzeniami jak „złość piękności szkodzi”. Wszystko to sugeruje, że złość jest czymś niewłaściwym, czego powinno się unikać. Skutkować to może tym, że tłumione emocje będą oddziaływać negatywnie na samopoczucie danej osoby. Dlatego powinno się złość wyrażać wtedy, gdy się ją odczuwa. Ważne jest, by pamiętać, że niewyrażona złość może się na nas odbić pewnego dnia. Warto więc nauczyć się wyrażać złość w sposób asertywny i konstruktywny. Uniknie się w ten sposób narastającego napięcia oraz nawarstwiania się nierozwiązanych problemów. Niewyrażona złość może niestety prowadzić do zaburzeń i dysfunkcji odbijających się na jakości życia. Drugą kwestią jest z kolei niewspółmierne do zagrożenia wyrażanie złości. W takich momentach przejmuje ona kontrolę nad zachowaniem człowieka. Coś takiego także nie powinno mieć miejsca. Można wówczas skrzywdzić siebie i swoje otoczenie.
Najważniejszym pytaniem jest zatem – jak wyładować złość, w sposób, który nie skrzywdzi wyrażającego oraz adresatów emocji? Przede wszystkim warto wiedzieć, że złość najczęściej wyrażana jest na trzy sposoby: agresywnie, pasywnie oraz asertywnie. Pierwszy oznacza reakcję związaną z na przykład atakiem fizycznym lub słownym. Pasywne podejście objawia się jako stłumienie w sobie złości. W asertywnym sposobie człowiek skupia się, by zmienić wywołującą jego emocje sytuacje, ale robi to w sposób, który nie rani innych. Gdy wiadomo już, jak powinno się reagować, można zastanowić się nad metodami, które nam w tym pomogą.
Najważniejsze jest rozpoznanie złości oraz odnalezienie jej źródła. Wiąże się to z przeanalizowaniem własnych potrzeb i granic. Zdarza się, że powód złości nie jest dla nas jasny i wynika z nieuświadomionych odczuć. Warto więc przyjrzeć się, co dzieje się w nas w tej konkretnej sytuacji. Następnie powinno się skonfrontować z powodem wzburzenia. Znane są różne sposoby na złość. Nie każdy będzie odpowiedni dla wszystkich osób, dlatego powinno się wybrać własne metody, które odpowiadają naszym potrzebom i charakterowi. Złość angażuje nie tylko umysł, ale i ciało, dlatego warto pomyśleć o rozładowaniu jej na przykład za pomocą treningu fizycznego. Zastanawiając się, jak powstrzymać złość, warto zapoznać się na przykład z technikami relaksacyjnymi. Można spróbować także wizualizacji, by wyobrazić sobie uchodząca z nas złość. Sposobem wyrażenia negatywnych emocji może być także powiedzenie na głos, które z naszych potrzeb nie zostały zaspokojone lub jakie granice przekroczono. Warto także odetchnąć i spróbować przeanalizować sytuację i stwierdzić, czy jest ona prawdziwym zagrożeniem. Rozładowywanie złości w sposób konstruktywny może nieść więc ze sobą wiele korzyści. Dowiadujemy się czegoś o sobie, rozładowujemy napięcie, czasami nawet pokonujemy własne ograniczenia w działaniu. Konstruktywne wyrażanie złości pozwala na rozpoznanie własnych potrzeb, konfrontację z problemem i rozwiązanie go oraz rozładowanie napięcia w zdrowy i bezpieczny sposób. Uwolniona i wyrażona złość może być takie sposobem na przełamanie mentalnych barier, które powstrzymują nas przed zmianą życia na lepsze. Pod wpływem silnego wzburzenia łatwiej jest podjąć działania, które nie leżą w naszych przyzwyczajeniach.
Złość – jak nie zmienić jej we wściekłość
Kolejnym ważnym aspektem przeżywania złości jest robienie tego tak, by nie zmieniła się we wściekłość. Wściekłość także jest stanem emocjonalnym, ale o wiele bardziej gwałtownym. Może ona prowadzić nawet do przemocy. Istotne w tym przypadku jest, by wiedzieć, jak opanować złość. Zdrowe przeżycie jej może zapobiec zmianie emocji we wściekłość. Dlatego powinno się skonfrontować ze swoim przeżyciem i jego źródłem. Wtedy można rozładować narastające napięcie, zanim przerodzi się ono w coś bardziej intensywnego i destrukcyjnego. Dobrze jest także dokładnie poznać swoje emocje, by móc wyczuć moment, w którym złość może zmienić się w coś gorszego. Znajomość swoich emocji i reakcji to zawsze cenna wiedza. Jednym ze sposobów zapobiegania eskalacji złości jest uwolnienie jej odpowiednio wcześnie. Może to się odbyć na różne sposoby. Gdy wie się już, jak uwolnić złość, to łatwiej jest nad nią zapanować i nie dopuścić do eskalacji konfliktu. Można wówczas uniknąć sytuacji, w których wzburzenie bierze górę i tracimy nad sobą kontrolę.
Złość bez powodu – co robić?
Czasami możemy zorientować się, że często jesteśmy wzburzeni, ale nie potrafimy rozpoznać źródła tego odczucia. Powodem do zmartwienia jest także ciągła złość. Gdy towarzyszy nam ona nieustannie, powinniśmy się temu przyjrzeć i skonsultować to ze specjalistą. Nie jest to bowiem emocja, która powinna pojawiać się tak często. Czasami, gdy złość jest zbyt gwałtowna i nieopanowana, może kryć się za nią coś więcej, na przykład zaburzenie osobowości typu borderline (osobowość z pograniczna). Czasami osobom, które przebywają w otoczeniu osób z borderline może się wydawać, że ich złość bez powodu nie ma żadnego uzasadnienia. Tymczasem osoby zmagające się z takimi cechami osobowości doświadczają głębokiego cierpienia, związanego np. ze schematem opuszczenia.
W przypadku zaburzeń związanych z odczuwaniem złości warto udać się do specjalisty. Określi on, z jak poważnym problemem ma się do czynienia. Może on także skierować osobę borykającą się z problemem do pracy nad nim. Zadziałać w takim przypadku może terapia poznawczo-behawioralna lub terapia schematów. Na terapii można skonfrontować się ze źródłem swojej złości, porozmawiać o metodach jej uwalniania oraz zastanowić się, która z nich jest w naszej sytuacji skuteczna.
Złość jest więc emocją, która towarzyszy wszystkim. To naturalna reakcja pojawiająca się przy wzburzeniu. Uruchamia ona cały organizm i stawia ludzi w gotowości do obrony przed zagrożeniem. Warto wiedzieć, że wyrażanie złości nie jest czymś niewłaściwym, wbrew temu, co czasami słyszy się od innych. Dobrze jest też zorientować się, jak opanować złość i jak wyrażać ją w sposób, który nie będzie destrukcyjny. Złość bowiem warto wyrażać, ale nie powinno się pozwalać jej przejmować kontroli nad naszym zachowaniem. Nieokiełznane emocje mogą bowiem krzywdzić nas i otoczenie. Istnieje wiele metod radzenia sobie ze złością, od fizycznego uwolnienia napięcia, aż do werbalnego nakreślenia swoich granic. Ważne jest, by pamiętać, że konstruktywne wyrażanie złości przynosi mnóstwo korzyści. Natomiast tłumienie emocji może skutkować problemami i zaburzeniami. W przypadku, gdy złość zaczyna wymykać się spod kontroli – na przykład pojawia się bez powodu lub towarzyszy nam nieustannie – warto udać się po pomoc do specjalisty. Może on zadecydować, że w celu opanowania emocji niezbędna jest terapia. Warto pamiętać jednak, że zdrowo odczuwana złość jest normalna i powinno się wyrażać ją w sposób konstruktywny i z szacunkiem wobec innych osób.
Jeśli zmagasz się z problemem nadmiernej złości, umów się na wizytę – psychoterapia online.
