Na czym polega terapia schematów?
Terapia schematów pozwala na nowe rozwiązania w psychoterapii, przede wszystkim przez swoje integracyjne i kompleksowe podejście do problemów. W pracy terapeutycznej wykorzystuje się repertuar technik poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych. Terapia schematów skupia się przede wszystkim na identyfikacji podstawowych schematów i tego, w jaki sposób mogły przyczynić się do powstania negatywnych wzorców, które są obecne w teraźniejszości. Nieadaptacyjne schematy często uniemożliwiają odnalezienie poczucia sensu i celu w życiu, utrudniają funkcjonowanie w kontekstach zawodowych i społecznych.
Young i schematy
Aaron Beck wprowadził do terapii poznawczej koncepcję odnoszącą się do schematów. Wykorzystał termin dotyczący negatywnych przekonań, które są trwałe i odporne na upływ czasu. Teorię tę rozwinął Jeffrey Young, który do rozumienia schematów zwiększył udział wpływu przeszłości. W rezultacie uznał, że schemat jest wynikiem trudnych doświadczeń z dzieciństwa, związanych z niezrealizowanymi potrzebami. Gdy potrzeby emocjonalne w okresie dzieciństwa i dorastania nie są zaspokajane, rozwijają się wczesne negatywne schematy, które zawierają bezwarunkowe i niekorzystne przekonania o nas samych i innych.
W związku z tym, centralnym elementem pracy w terapii schematów jest zmiana i minimalizacja wczesnych nieadaptacyjnych (czyli szkodliwych) schematów. Zgodnie z myślą uczonego schematy Younga obejmują myśli, wspomnienia, doznania fizyczne, emocje. Uważa się, że wynikają one z kombinacji niezaspokojonych podstawowych potrzeb, wrodzonego temperamentu i środowiska, w którym dorastamy. W dorosłym życiu często utrwalamy i rozwijamy nasze schematy. Często pomimo doświadczanego bólu wolimy to, co znajome, dlatego powtarzamy owe stare wzorce.
Reasumując, wczesnymi nieadaptacyjnymi schematami nazywamy:
- Ogólne, wszechogarniające motywy lub wzorce, które:
- Składają się ze wspomnień, emocji, myśli,
- Dotyczą przekonań na nasz temat oraz relacji z innymi,
- Zostały wykształcone w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania,
- Często rozwijane są przez całe życie.
Nie tylko myśli
Podczas pracy terapeutycznej z pacjentami często słyszę od nich, że chociaż zrozumieli już określony aspekt siebie, ich emocje nadal podążają swoją drogą. Wówczas jest to sygnał, że praca poznawcza, czyli oparta na myśleniu, powinna zmierzać w kierunku doświadczania własnych przeżyć i emocji. Jeśli schemat jest aktywowany, przeszłość wkracza do obecnej świadomości. Aby wspólnie przezwyciężyć schematy, ważnym aspektem jest wykorzystanie technik związanych z pracą z wyobrażeniem i tak zwaną psychodramą – np. z wykorzystaniem pustego krzesła czy odgrywaniem samego siebie. W ćwiczeniach wyobrażeniowych stajemy w obronie dziecka, które tkwi w głębi nas samych. Łączymy obrazy z dzieciństwa z sytuacjami i problemami występującymi w teraźniejszym życiu. W związku z tym w terapii schematów interwencje skoncentrowane na emocjach mają na celu wypełnienie luk w uczeniu się emocjonalnym, związanych z przywiązaniem i regulacją emocji.
Dlaczego warto zdecydować się na terapię schematów Younga?
Terapia schematów jest kompleksowym i teoretycznie spójnym modelem pracy terapeutycznej. Sprawdź etapy pracy w zakładce Psychoterapia – ich skuteczność jest udokumentowana naukowo – oraz dowiedz się, jakie są tryby w terapii schematów. W pracy terapeutycznej wykorzystuje się repertuar technik poznawczych, behawioralnych i emocjonalnych. Poprzez swój integracyjny charakter terapia schematów okazuje się skuteczna podczas pracy z różnorodnymi problemami. Począwszy od trudności w radzeniu sobie z obniżonym nastrojem, lękiem, uczuciem samotności, wstydu, aż po trwałe destrukcyjne wzorce. Dzięki temu podejściu następuje zmniejszenie objawów i wprowadzenie długotrwałej poprawy. Pomimo że jest stosunkowo młodym nurtem terapeutycznym, terapia schematów szybko zyskuje zwolenników i praktyków na całym świecie.
Przykładowe problemy, z którymi warto zgłosić się na terapię schematów:
- Uporczywe samokrytyczne lub negatywne myśli o sobie bądź o innych,
- Głębokie uczucie wstydu; przekonanie, że ma się wadę, przez którą będziemy odrzuceni,
- Lęk przed porzuceniem; nieufność i niepokój w związkach,
- Długotrwały perfekcjonizm,
- Kompulsywne pomaganie i rozwiązywanie problemów innych ludzi,
- Trudności w stosowaniu zachowań asertywnych, częste podporządkowanie się w relacjach,
- Prokrastynacja i sabotowanie samego siebie, gdy próbujemy realizować swoje cele,
- Nadmierne przejmowanie się tym, jak oceniają nas inni ludzie,
- Doświadczanie uporczywego uczucia stresu, niepokoju, zwątpienia w siebie lub wstydu,
- Nawracające epizody dolegliwości takich jak depresja i lęki, które są odporne na leczenie farmakologiczne.